Smeerdijk (2016)

Derk Huisman, Henk Wust & Jan van Mourik (= DHJ)

(tekst: Jan van Mourik)

De naam Smeerdijk is gekozen om het vuile en smerige karakter van de baan uit te drukken; ook het achter de fabrieken liggende dijkdorp draagt deze naam. Dit dijkdorp is gelegen ergens in een Zuid-Hollandse polder, aan zowel open water, als aan een binnenvaartkanaal. In de loop der jaren is er bij dit dorp een industrieterrein aangelegd met een spooraansluiting en hebben er zich allerlei (petro)chemische industrieën gevestigd. Inspiratie is voor een deel gevonden in de ontwikkeling en opbouw van de industrialisatie in en rondom Pernis.

De modelbaan bestaat uit 3 modules van 80 * 40 cm en een fiddleyard met een lengte van ca. 60 cm, zodat de totale lengte ongeveer 3.00 m bedraagt. De baan is vanaf de voorkant te bekijken, alsmede vanaf de linkerzijkant. Van links naar rechts zijn de modules genummerd van 1 tot en met 3. Henk Wust is begonnen met een schets en een basis vlakverdeling, waarbij de baan van links naar rechts een soort tijdslijn laat zien vanaf de jaren 1920 tot en met 1960.

De feitelijke bouw is begonnen in 2010; bestaande Fremo-bakken werden aangepast en in overleg met Derk Huisman is het huidige sporenplan ontworpen, omdat Derk graag wilde rangeren. De rails en wissels zijn gelegd door Derk, die tevens de complete elektrische bedrading heeft verzorgd op alle modules.

Op module 1 vinden we het buitenwater met een chemicaliëntanker van DHJ chemicals, een dijk en het daarachter liggende landschap. Dit symboliseert op die manier het typische Hollandse landschap, waarbij het buitenwater een hoger peil heeft dan het binnenwater in de polder. Het smalspoor is gebaseerd op de vroegere RTM. Hieronder volgt een korte beschrijving van de gebouwen.

Smeerpijp & Zn, een fabrikant van oliën, vetten en smeermiddelen voor de (zware) industrie. Het gebouw stamt uit de jaren 1920.

VULCANO is een jaren ‘20 rubberfabriek, waar diverse rubberen producten worden gemaakt, zoals banden en rubberen afdichtringen.

Op module 2 ligt de nadruk op de grote verf- & lakfabriek, met rechts op de module nog een fabriekje van de firma HydroPlast; hier bevindt zich ook de ingang tot het fabrieksterrein vanaf de openbare weg. Hieronder volgt een beschrijving van de fabrieken.

QUAST NV VERF & LAK is een fabrikant van diverse soorten verf en lak voor diverse toepassingen, zowel voor de particuliere als de zakelijke markt. Op het voorliggende fabrieksterrein vindt op dit moment een brandweeroefening plaats. De brandweerwagens behoren tot de bedrijfsbrandweer van de firma DHJ chemicals en deze is actief op het gehele industriële complex van Smeerdijk. De oefening wordt verzorgd door 2 bluswagens en een tankauto t.b.v. de afzuiging van allerlei troep die vrijkomt bij een chemische ramp.

HYDROPLAST NV is een fabrikant van kunststoffen en granulaat korrels als halffabrikaat voor diverse andere industrieën. Afvalproducten en granulaat korrels van HydroPlast vormen tevens de ruwe grondstoffen voor de firma DHJ chemicals op module 3. Op het uitgebeelde tafereel, op de overgang tussen module 2 en 3, vindt er juist op dit moment een wisseling van de werkploegen plaats bij DHJ chemicals, vandaar de drukte op straat.

De ingang van het fabrieksterrein op module 3 ligt in feite nog net rechts op module 2 bij de slagboom. Op dit terrein geldt nagenoeg overal éénrichtingsverkeer; alleen op de weg langs de kade geldt tweerichtingsverkeer; zodra met een voertuig het spoor wordt overgestoken geldt een éénrichtingsverkeer en is de uitgang van het terrein de straat rechts achteraan op module 3, waar een tankauto van de firma FRANS MAAS het terrein probeert te verlaten.

DHJ CHEMICALS is een basis chemisch bedrijf dat halffabrikaten levert aan verschillende industriële firma’s. Bovendien worden er in de oude fabriekshal van DHJ chemicals (rechts achteraan op de module) ook eindproducten gemaakt, zoals allerlei plastic dozen in diverse maten en vormen. Hiervoor worden onder meer de afvalproducten van HydroPlast gebruikt.

PHOSCHEM is, zoals de naam waarschijnlijk al doet vermoeden, een fosfor verwerkend chemisch bedrijf, naar een idee van een soortgelijke fabriek in de provincie Zeeland: Thermphos in Vlissingen. Veel van de grondstoffen worden per schip aangevoerd, zoals hier een binnenvaartschip met een lading fosforerts.

Meer foto's